روغن سوزی موتور سیکلت؛ دلایل، نشانه‌ها و راه‌های برطرف کردن آن
روغنسوزی موتور یکی از مشکلات نسبتاً رایج در موتورسیکلت‌ها است که به‌تدریج عملکرد موتور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر این مشکل را نادیده بگیرید، ممکن است علاوه برافزایش هزینه‌های تعمیر، قسمت‌های مهم موتور هم دچار آسیب‌های جدی شود. فرقی نمی‌کند موتورسیکلت شما نو است یا کارکرده، در هر صورت اگر به درستی از آن نگهداری نکنید، احتمال روغنسوزی وجود خواهد داشت.
در این مقاله از مجله کبیرموتور.، همه آنچه باید درباره روغن سوزی بدانید از نشانه‌ها و دلایل گرفته تا راهکارهای رفع مشکل و روش‌های پیشگیری را بررسی خواهیم کرد تا با علم به این موضوعات بتوانید احتمال وقوع این مشکل و عواقب ناشی از آن را تا جای ممکن کاهش دهید.
روغن سوزی موتور سیکلت چیست؟
کاری که روغن در حالت طبیعی انجام می‌دهد، روانکاری قطعات متحرک موتور مانند پیستون، سوپاپها، میل بادامک و شاتون و جلوگیری از اصطکاک و ساییدگی آن‌ها است. روغنسوزی موتور به مصرف غیرطبیعی و سریع روغن موتور گفته می‌شود. این اتفاق در اثر ورود روغن به محفظه احتراق رخ می‌دهد. البته روغنسوزی کم در موتورهای احتراق داخلی به دلیل دمای بالای موتور تا حدی طبیعی است؛ اما روغن سوزی که منجر به مشکلات گسترده می‌شود، درواقع به حالتی گفته می‌شود که مصرف روغن بیش از اندازه باشد و مرتباً مجبور باشید روغن موتور را عوض کنید.
علل روغن سوزی موتور سیکلت
روغنسوزی علت‌های مختلفی دارد که هر کدام به نوعی عملکرد موتور را تحت تأثیر قرار می‌دهند. برخی از مهمترین دلایلی که موجب روغن سوزی می‌شوند، عبارت‌اند از:
۱. خرابی سیستم پیستون و سیلندر
پیستون‌ها و سیلندرها از اجزای مهم موتور هستند که وظیفه فشرده‌سازی ترکیب سوخت و هوا را به عهده دارند. این قطعات در اثر استفاده مداوم و فشار زیاد ممکن است دچار سایش و خرابی شوند. در نتیجه روغن وارد محفظه احتراق شود و در ترکیب با سوخت و هوا می‌سوزد. علاوه بر این اگر سیلندر دچار خط و خش یا تغییر شکل شود، روغن خیلی راحت وارد محفظه احتراق خواهد شد.
۲. خرابی سوپاپها و گاید سوپاپ
سوپاپها نقش مهمی در ورود مخلوط سوخت و هوا به محفظه احتراق و خروج گازها از آن دارند. وقتی سوپاپ خراب شود، ممکن است واشرها هم آسیب ببینند. خرابی واشرها یکی از دلایلی است که موجب نفوذ روغن به محفظه احتراق و متعاقباً سوختن آن می‌شود. خرابی گاید سوپاپها هم از دیگر دلایلی است که باعث روغن سوزی خواهد شد. گاید سوپاپها درواقع راهنمای حرکت سوپاپها هستند و به همین دلیل وقتی فرسوده و کهنه باشند، روغن وارد محفظه احتراق می‌شود.
۳. خرابی رینگهای پیستون
کاری که رینگهای پیستون انجام می‌دهند، جداسازی دیواره سیلندر از پیستون است. درواقع، رینگ‌ها از حرکت بیش از حد روغن به داخل محفظه احتراق جلوگیری می‌کنند. به همین دلیل وقتی رینگ‌ها دچار ساییدگی شده باشند و یا خراب شوند، روغن به داخل محفظه احتراق نشت می‌کند و می‌سوزد.
۴. نشتی روغن از درزگیرها و واشرها
درزگیرها و واشرها از نشت روغن به قسمت‌های دیگر موتور جلوگیری می‌کنند. این قطعات ممکن است به مرور زمان یا به دلیل کیفیت پایین خراب شوند. وقتی این اتفاق بیفتد، احتمال اینکه روغن به بیرون از موتور نشت کند و وارد محفظه احتراق شود، بسیار زیاد است.
۵. استفاده از روغن بی‌کیفیت
روغن‌های بی‌کیفیت معمولاً پیوندهای شیمیایی ضعیفی دارند که باعث می‌شود که روغن سریع‌تر اکسید شود و کارایی خود را از دست بدهد. روغن‌های بی‌کیفیت نمی‌توانند محافظت خوبی از قطعات موتور داشته باشند. از این رو قطعات موتور دچار فرسایش می‌شوند. این فرسایش نشت روغن به داخل محفظه احتراق و در نهایت روغن سوزی را در پی خواهد داشت.
۶. پر کردن بیش از حد روغن
پر کردن بیش از حد مخزن روغن باعث ایجاد فشار زیاد در داخل موتور می‌شود. این فشار اضافی منجر به نفوذ روغن به درون محفظه احتراق و نهایتاً روغن سوزی خواهد شد.
۷. فرسودگی موتورسیکلت
موتورسیکلت‌ها هم مثل سایر وسایل نقلیه با گذشت زمان دچار فرسایش می‌شوند. این فرسایش باعث شل شدن اجزای داخلی موتور و ورود روغن به داخل محفظه احتراق خواهد شد.
نشانههای روغن سوزی در موتور سیکلت
روغنسوزی علاوه بر اینکه باعث افت عملکرد موتور سیکلت می‌شود، در صورت عدم اقدام به موقع منجر به آسیب جدی قطعات مهمی مانند خرابی پیستون و سیلندر خواهد شد. از این جهت شناخت نشانههای روغنسوزی در موتور سیکلت بسیار اهمیت دارد. برخی از مهمترین این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
۱. کاهش سریع سطح روغن موتور
یکی از واضح‌ترین نشانههای روغنسوزی، کاهش مداوم و سریع سطح روغن موتور است. اگر احساس کردید که میزان روغن بسیار زودتر از حد معمول کم می‌شود و به عبارتی سرعت مصرف آن زیاد است؛ اولین احتمالی که باید بدهید این است که موتور دچار روغن سوزی شده است.
۲. دود غیرعادی
اگر هنگام روشن کردن موتور یا موقع شتاب‌گیری متوجه شدید که رنگ دود خروجی از اگزوز غیرمعمول است، باید در اولین فرصت برای رفع روغن سوزی اقدام کنید. دود آبی یا خاکستری‌رنگ، نشانه‌ای واضح از روغنسوزی است. در این حالت، روغن وارد محفظه احتراق شده و همراه با سوخت می‌سوزد.
• دود آبی: به این معنی است که روغن به دلیل خرابی رینگهای پیستون، گاید سوپاپها یا کاسه‌نمد سوپاپ؛ به داخل سیلندر نفوذ کرده است.
• دود خاکستری: این رنگ نشان‌دهنده احتراق ناقص مخلوط سوخت و روغن در سیلندر است. این مشکل معمولاً در اثر وجود یک مشکل در سیستم احتراق یا سیستم روغن‌کاری رخ می‌دهد.
۳. بوی روغن سوخته
احساس بوی روغن سوخته هنگام موتورسواری یا بعد از خاموش کردن موتور، یکی از نشانههای نشتی روغن به محفظه احتراق و سوختن آن است. در این شرایط باید خیلی سریع وضعیت موتور را بررسی کنید تا از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری شود.
۴. کاهش قدرت و عملکرد موتور
یکی دیگر از نشانههای روغنسوزی، کاهش قدرت و بازدهی موتور است. اگر هنگام شتاب‌گیری متوجه شدید که موتور سیکلت عملکرد خوبی ندارد یا در حرکت لرزش‌های غیرعادی احساس کردید، احتمالاً موتور با مشکل روغن سوزی مواجه شده است.
ریپ زدن یکی دیگر از مشکلات رایج موتورسیکلت‌ها است که عملکرد موتور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای اینکه بدانید چه عواملی باعث این مشکل می‌شوند، مقاله علت ریپ زدن موتورسیکلت انژکتوری را بخوانید.
۵. وجود دوده چرب در انتهای اگزوز
دوده چرب و سیاه در انتهای اگزوز نیز یکی دیگر از نشانههای روغنسوزی است. در حالت عادی، دوده نباید چرب باشد. چرب شدن دوده معمولاً به دلیل نفوذ روغن در محفظه احتراق و متعاقباً روغن سوزی اتفاق میافتد.
۶. تغییر رنگ روغن موتور
روغن موتور در حالت طبیعی رنگ زرد روشن یا قهوه‌ای شفاف دارد؛ اما اگر روغن در معرض گرمای زیاد قرار بگیرد و به عبارتی روغن سوزی رخ دهد، رنگ آن سریع‌تر از حد معمول تیره و کدر می‌شود.
روش‌های برطرف کردن روغن سوزی موتور سیکلت
حال که با نشانه‌ها و دلایل روغنسوزی آشنا شدید، وقت آن است که ببینیم چطور باید این مشکل را برطرف کنیم. مهمترین کارهایی که باید برای رفع روغن سوزی انجام دهید، به شرح زیر هستند:
1. تعویض روغن موتور و فیلتر روغن
تعویض منظم روغن موتور و استفاده از روغن مناسب، تأثیر زیادی در جلوگیری از روغنسوزی دارد. روغن‌های بی‌کیفیت یا نامناسب موجب افزایش اصطکاک و فرسایش قطعات داخلی موتور می‌شوند.
نکته: هنگام تعویض روغن، به مشخصات فنی موتور توجه کنید. بهتر است برای انتخاب روغن طبق توصیه سازنده موتور سیکلت عمل کنید.
2. رفع نشتی روغن
گاهی اوقات روغنسوزی در اثر نشت روغن از قسمت‌هایی مانند واشر سرسیلندر و کاسه‌نمدها رخ می‌دهد. در صورتی که در اطراف سرسیلندر یا روی زمین، روغن مشاهده کردید، فوراً به تعمیرگاه بروید. در این موارد معمولاً تعویض واشرها کفایت می‌کند.
3. بررسی وضعیت رینگهای پیستون و سیلندر
یکی از کارهایی که باید برای رفع مشکل روغن سوزی انجام دهید، این است که وضعیت رینگ‌ها و دیواره‌های سیلندر را بررسی کنید. فرسودگی رینگ‌ها و سایش دیواره‌ها باعث نفوذ روغن در محفظه احتراق می‌شوند. در این شرایط تعویض رینگهای پیستون و تراشکاری سیلندر به احتمال زیاد مشکل را برطرف می‌کند.
نکته: این کار نیاز به باز کردن موتور دارد، بنابراین بهتر است توسط یک مکانیک ماهر انجام شود.
4. بررسی و تعویض سوپاپها و گاید سوپاپ
همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، کاسه‌نمد یا گاید سوپاپ فرسوده یکی از دلایل روغن سوزی به حساب می‌آید. در این موارد باید حتماً کاسه‌نمد یا گاید سوپاپ را تعمیر و در صورت لازم تعویض کنید.
5. تمیز کردن یا تعویض فیلتر هوا
فیلتر هوای کثیف باعث افزایش فشار در محفظه موتور و ورود روغن به محفظه احتراق می‌شود؛ بنابراین هنگام روغن سوزی باید وضعیت فیلتر هوا را هم بررسی و در صورت نیاز آن را تمیز یا تعویض کنید.
نکته: فیلتر هوا را در فواصل مشخص تمیز یا در صورت نیاز تعویض کنید تا موتور همیشه عملکرد بهینه‌ای داشته باشد.
از دیگر عواملی که عملکرد موتور را تحت تأثیر قرار می‌دهد، خفه کردن موتور سیکلت است که دلایل مختلفی دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر این مقاله را مطالعه کنید: بررسی عوامل خفه کردن موتورسیکلت
پیشگیری از روغن سوزی موتور سیکلت
اگرچه در اغلب موارد میتوان روغن سوزی را قبل از جدی‌تر شدن با صرف هزینه اندکی رفع کرد؛ اما بهتر است که تا جای ممکن از وقوع این مشکل پیشگیری کنیم. برخی از مهمترین اقدامات پیشگیرانه عبارت‌اند از:
۱. استفاده از روغن موتور مناسب
یکی از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از روغنسوزی، استفاده از روغن موتور مناسب است. حتماً از روغنی استفاده کنید که با موتور سیکلت شما سازگار باشد. روغن‌های بی‌کیفیت باعث افزایش اصطکاک بین قطعات شده و منجر به آسیب‌های جدی می‌شود. علاوه بر این روغنی که ویسکوزیته مناسبی نداشته باشد، به راحتی از درزهای بسیار ریز وارد محفظه احتراق می‌شود. به همین جهت باید روغن را طبق توضیح سازنده انتخاب کنید.
نوع سوخت هم تأثیر زیادی بر عملکرد موتور دارد، به طوری که بنزین سوپر موجب بهبود عملکرد موتور می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر این مقاله را مطالعه کنید: بنزین معمولی برای موتور سیکلت بهتر است یا بنزین سوپر؟
2. بررسی و نگهداری منظم سیستم تهویه موتور
سیستم تهویه موتور در تنظیم فشار داخلی آن نقش مهمی دارد. در صورت مسدود شدن یا خرابی این سیستم، روغن به درستی در موتور جریان پیدا نمی‌کند و ممکن است با نفوذ به محفظه احتراق بسوزد. تمیز کردن فیلتر هوا و بررسی دورهای قطعات آن از این مشکل جلوگیری خواهد کرد.
3. بازدید دورهای موتور و قطعات آن
با توجه به اینکه فرسودگی یا خرابی قطعاتی مانند پیستون، سیلندر و سوپاپها باعث روغن سوزی می‌شود، باید بخش‌های مختلف موتور را به صورت دورهای بررسی کنید. تنها در این صورت است که متوجه نشانههای اولیه وجود یک مشکل در موتور خواهید شد. مزیتی که انجام این کار دارد، این است که مجبور به صرف هزینه‌های زیاد نخواهید شد.
4. نگهداری و موتورسواری صحیح
داغ شدن بیش‌ازحد موتور یکی از عوامل مهمی است که باعث روغنسوزی می‌شود. به همین دلیل، بهتر است از موتورسواری طولانی‌مدت به خصوص در آب و هوای گرم خودداری کنید تا فشار بیش‌ازحد به موتور وارد نشود و از بالا رفتن دمای موتور هم جلوگیری شود. پیشنهاد می‌شود روغن موتور را هر 1000 کیلومتر عوض کنید.
خرید راحت با کبیرموتور
اگر به فکر خرید موتور هستید، همین حالا موتورسیکلت مورد نظر خود را از گروه صنعتی کبیرموتور تهیه کنید و از خدمات پس از فروش بی‌نظیر ما بهره‌مند شوید. خرید قسطی موتورسیکلت کبیر، این امکان را به شما می‌دهد که سریع‌تر و آسان‌تر از آنچه فکر می‌کنید، بتوانید گزینه مورد نظرتان را از میان محصولات کبیرموتور انتخاب کنید.
جمع‌بندی
روغنسوزی موتور سیکلت یکی از مشکلاتی است که منجر به کاهش عملکرد موتور، افزایش مصرف روغن و در نهایت آسیب جدی به قطعات داخلی می‌شود. این مشکل معمولاً به دلایلی مانند خرابی رینگهای پیستون، ساییدگی سیلندر، فرسودگی واشرها و استفاده از روغن نامناسب رخ می‌دهد. اگرچه ممکن است این مشکل دردسرساز باشد، اما شناخت نشانههای آن و رسیدگی به موقع می‌تواند از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کند. بهترین راه برای پیشگیری از روغن سوزی استفاده از روغن مناسب و انجام سرویسهای دورهای و نگهداری صحیح از موتور سیکلت است.
ارتباط با کبیــــر موتور