علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت
حرکت موتورسیکلت وابسته به عملکرد قطعه‌ای مکانیکی به نام گیربکس است. گیربکس موتورسیکلت مانند یک واسطه، نیروی تولید شده توسط موتور را به چرخ‌ها منتقل می‌کند. اما این تمام وظایف این قطعه نیست. گیربکس با هر بار عوض کردن دنده، مقدار متفاوتی از نیرو را به چرخ‌ها وارد کرده و باعث حرکت موتورسیکلت در سرعت‌های مختلف می‌شود.
در صورت وجود علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت و عدم رسیدگی به آن، عملکرد موتور با مشکلات جدی مواجه خواهد شد.
در این مقاله از مجله کبیر موتور، به‌صورت جامع به بررسی علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت خواهیم پرداخت و راهکارهایی برای رفع این مشکلات و جلوگیری از ایجاد آنها ارائه خواهیم کرد.
گیربکس موتورسیکلت چیست و چگونه عمل می‌کند؟
گیربکس موتورسیکلت از تعدادی چرخ‌دنده تشکیل شده که در اندازه‌ها و ترتیب متفاوتی به هم متصل می‌شوند و میزان نیرو (گشتاور) مشخصی را به چرخ‌های موتورسیکلت وارد می‌کنند.
به زبان ساده‌تر، زمانی که شما دنده موتورسیکلت را عوض می‌کنید در واقع اتصال این چرخ‌دنده‌ها است که تغییر می‌کند. در نتیجه میزان گشتاوری که به چرخ موتورسیکلت وارد می‌شود نیز، متفاوت خواهد بود. گیربکس‌ها شامل سه گروه هستند:
- گیربکس‌های دستی
- گیربکس‌های اتوماتیک یا خودکار
- گیربکس‌های نیمه اتوماتیک
در مدل دستی گیربکس، با تغییر دنده، سرعت موتور نیز تغییر می‌کند. در نتیجه راننده کنترل بیشتری بر روی حرکت موتورسیکلت دارد اما به مهارت بیشتری هم در رانندگی نیاز است.
در گیربکس اتوماتیک یا خودکار، تنها فشردن پدال گاز کافی است تا موتور به حرکت درآید. رانندگی با این نوع گیربکس بسیار راحت‌تر از نوع دستی آن است. در گیربکس‌های نیمه اتوماتیک که در میان مردم شهرت کمتری دارند، تعویض دنده به‌صورت خودکار صورت می‌گیرد اما کم و زیاد کردن دنده توسط راننده امکان‌پذیر است.
دور از انتظار نیست اگر بگوییم که گیربکس‌های دستی به دلیل سادگی ساختارشان هزینه تعمیرات پایین‌تری دارند. اما میزان خرابی در این نوع از گیربکس‌ها بیشتر از نوع اتوماتیک آن است.
علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت در هر سه مدل دستی، اتوماتیک و نیمه اتوماتیک تا حد زیادی مشترک هستند. آگاهی داشتن از این علائم، به شما کمک می‌کند تا در زمان مناسب برای تعمیر و جلوگیری از گسترش خرابی اقدام کنید.
علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت
خرابی گیربکس موتورسیکلت، اغلب با بروز علائمی مانند صداهای غیرمعمول، نشت روغن، کاهش شتاب موتور، احساس بوی سوختگی و غیره همراه است. شناخت کافی از این علائم، شمارا در تشخیص به‌موقع خرابی گیربکس موتورسیکلت یاری می‌کند.
1. احساس بوی سوختگی در اطراف موتور سیکلت
بوی سوختگی مانند زنگ هشداری است که با پیدا کردن منبع آن می‌توانید جلوی خرابی قطعات را گرفته و از آسیب بیشتر به موتور جلوگیری کنید. در صورت احساس بوی سوختگی، ابتدا بهتر است به سراغ گیربکس موتورسیکلت بروید. معمولاً با کاهش سطح روغن، گیربکس به خوبی خنک نمی‌شود و در اثر اصطکاک قطعات در کنار هم بوی سوختگی از موتور به مشام می‌رسد.
2. صدای ناهنجار از گیربکس موتورسیکلت
صدای خرابی گیربکس موتور سیکلت را می‌توان به صدای وزوز، تقه زدن یا زوزه کشیدن تشبیه کرد. در بعضی از مدل‌های موتور سیکلت صداهایی شبیه به دنگ دنگ، خراشیده‌شدن یا زنگ‌زدن هم شنیده می‌شود.
علت زوزه‌کشیدن گیربکس موتورسیکلت یا تقه زدن آن، ممکن است به دلایل زیر باشد:
- کاهش سطح روغن یا کاهش کیفیت آن: کمبود روغن می‌تواند منجر به شنیده شدن صدای اصطکاک بین قطعات شده و تقه زدن گیربکس موتور سیکلت باشد.
- سایش دنده‌ها: استفاده طولانی مدت از موتور به صورت طبیعی باعث سایش و ایجاد لبه‌های تیز بر روی دنده‌ها شده و در هنگام درگیری دنده، صداهای غیرطبیعی تولید می‌کند.
- خرابی یاتاقان: خشکی یاتاقان یا خرابی آن، می‌تواند علت زوزه کشیدن گیربکس موتورسیکلت باشد.
توصیه می‌کنیم از صدای خرابی گیربکس موتور سیکلت غافل نشوید. بهترین راه پیدا کردن علت تقه زدن گیربکس موتور سیکلت، باز کردن کامل گیربکس است که حتما باید توسط متخصص انجام گیرد.
3. نشت روغن گیربکس موتورسیکلت
مشاهده لکه‌های روغن در زیر موتور نیز ممکن است از علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت باشد. عواملی چون خرابی واشر‌ها، شل شدن پیچ‌های محفظه روغن گیربکس، خرابی چرخ‌دنده یا کاسه نمد می‌توانند باعث نشت روغن گیربکس موتورسیکلت شوند.
از آنجایی که لکه‌های روغن ممکن است مربوط به بخش‌های مختلف موتورسیکلت باشند، با گذاشتن یک تکه کارتن در زیر موتور و مشاهده رنگ لکه‌ها، می‌توانید متوجه شوید با گیربکس موتور ارتباط دارند یا نه.
به‌طور مثال اغلب در موتورهای گیربکس اتوماتیک نوع روغن موتور و روغن گیربکس از لحا رنگ و نوع با هم متفاوت‌اند و لکه‌هایی که روبه قرمزی دارند معمولاً حاصل نشت روغن گیربکس موتورسیکلت هستند.
4. ایراد در عملکرد دنده موتورسیکلت
هرگونه تغییر در عملکرد دنده موتورسیکلت مانند جا نخوردن دنده، پرش دنده موتور در هنگام عوض کردن یا لغزش دنده می‌تواند از علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت محسوب شود.
اگر دنده موتور به سختی جا می‌رود یا تعویض آن آسان نیست، باید به دنبال علت آن در گیربکس باشید. این مشکل به دلایلی مانند اصطکاک دنده‌ها و تغییر شکل‌شان، کاهش سطح روغن، تنظیم نبودن کلاچ و شکستگی یکی از قطعات داخلی گیربکس موتورسیکلت اتفاق می‌افتد.
5. لرزش بدنه موتور سیکلت
با گذر زمان، قطعات داخلی گیربکس در اثر وجود اصطکاک، دچار سایش می‌شوند. گاهی کاهش سطح روغن نیز با این اصطکاک همراه شده و دور موتور را به شدت بالا می‌برد و با بالا رفتن دور موتور، موتورسوار لرزش و تکان‌های شدیدی احساس خواهد کرد. اضافه کردن یا تعویض روغن گیربکس می‌تواند لرزش موتورسیکلت را تا حد زیادی برطرف کند.
6. موتور حرکت نمی‌کند
اگر موتورسیکلت خود را روی دنده قرار دادید اما حرکت نکرد، در قدم اول علت آن را در گیربکس جستجو کنید. کاهش سطح روغن گیربکس یا شکسته شدن دریچه مخصوص آن می‌تواند از دلایل حرکت نکردن موتورسیکلت شما باشد.
دلایل خرابی گیربکس موتورسیکلت و راه‌های جلوگیری از آن
دلایلی متعددی از جمله:
- سایش طبیعی قطعات: با گذشت زمان قطعات داخلی گیربکس در اثر اصطکاک دچار سایش و خرابی می‌شوند و با تعویض به موقع آن قطعات، می‌توان جلوی روند خرابی در گیربکس را گرفت.
- کاهش سطح روغن: قطعات داخلی موتورسیکلت به خصوص در گیربکس به صورت مداوم در اصطکاک با یکدیگر قرار دارند و بررسی دوره‌ای سطح روغن و اطمینان از کیفیت و تمیزی آن نقش موثری در جلوگیری از خرابی گیربکس موتورسیکلت دارد.
- استفاده غیر اصولی از موتورسیکلت: برخلاف تصور بسیاری از مردم، رانندگی با موتورسیکلت نیاز به مهارت و آموزش دارد. استفاده نادرست از موتور، تعویض دنده ناگهانی، کلاچ گرفتن طولانی و رانندگی بدون وقفه با دور موتور بالا، منجر به خرابی گیربکس موتورسیکلت می‌شود.
هزینه تعمیر گیربکس موتورسیکلت
هزینه تعمیر گیربکس موتورسیکلت با توجه به عواملی چون نوع و میزان خرابی، مدل موتورسیکلت و قیمت روز لوازم یدکی مورد استفاده تعیین می‌شود. اما با انجام سرویس دوره‌ای و توجه به علائم خرابی گیربکس می‌توان هزینۀ تعمیرات و نگهداری از موتورسیکلت را تا حد زیادی کاهش داد.
پیشنهاد می‌کنیم در صورت نیاز به تعویض گیربکس یا قطعات آن به سراغ اجناس دست‌دوم نروید. از آنجایی که عمر مفید قطعاتی مثل گیربکس قابل اندازه‌گیری نیست، استفاده از قطعات دست‌دو یا بی‌کیفیت نمی‌تواند سودی داشته باشد. با خرید از گروه صنعتی کبیر، موتور سیکلتی باکیفیت و ایمن خریداری کرده و در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید.
جمع بندی
خرابی گیربکس موتورسیکلت، از شایع‌ترین مشکلات موتورسواران است. در این مقاله سعی کردیم با شناخت گیربکس و علائم خرابی آن مانند: نشت روغن گیربکس موتورسیکلت، احساس بوی سوختگی، جا نرفتن دنده یا لرزش آن، حرکت نکردن موتور و آشنایی با صدای خرابی گیربکس موتور سیکلت به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های موتورسواران بپردازیم.
ارتباط با کبیــــر موتور